Aan vrouwen die zwanger willen worden, wordt geadviseerd, om foliumzuur te gebruiken tot zij 10 weken zwanger zijn. Dit vermindert aanzienlijk de kans op een kindje met een open rug of open schedeltje. Dagelijks 1 tablet van 0,5 mg is voldoende. De foliumzuurtabletten zijn zonder recept verkrijgbaar bij de drogist of apotheek. Wanneer je een vitaminepreparaat voor zwangere vrouwen slikt, zit er vaak al voldoende foliumzuur in. Indien je voorbij de 10 weken zwangerschap bent, mag je zwangerschapsvitaminen gaan gebruiken. Foliumzuur helpt tevens bij de opname van ijzer uit je voeding. Meer informatie kun je lezen op foliumzuur.

Tegenwoordig raden we alle zwangere vrouwen aan om extra vitamine D (10 microgram per dag) in te nemen tijdens de hele zwangerschap. Vitamine D maak je zelf aan onder invloed van zonlicht en zit onder andere in bak- en braadproducten en melkproducten. Tijdens de zwangerschap is voldoende vitamine D belangrijk voor een goede opname van calcium bij jou en je kindje. Calcium helpt bij een goede opbouw van de botten en tandjes.
Aangezien veel zwangere vrouwen geen boter gebruiken of weinig buiten komen, is het dus verstandig om extra vitamine D te slikken. Als je een multivitamine wil gebruiken, dan kun je een multivitamine gebruiken die volgens de bijsluiter geschikt is tijdens de zwangerschap.

Eet geen producten die van rauwe (ongepasteuriseerde) melk zijn gemaakt. Deze kunnen de Listeria bacterie bevatten. Het is een voedselvergiftiging waar gezonde volwassenen nauwelijks ziek van worden maar voor een ongeboren kindje kan het wel schadelijk zijn. In Nederland staat meestal op de verpakking vermeld of er gebruik is gemaakt van rauwe melk (au lait cru) maar in het buitenland is dit niet altijd het geval.

Listeria kan ook groeien in andere rauwe producten, zoals rauwe groente, kip, vis en vlees dat lang in de koelkast bewaard wordt. Listeria is niet bestand tegen verhitting door koken of bakken. Eet dus bij voorkeur voedsel dat vers of vers bereid is en bewaar dit zo kort mogelijk in de koelkast of diepvriezer. Voor rauwe (‘gerookte’) zalm en sushi geldt dat je dit in principe gewoon mag eten, mits het product vers is, bijvoorbeeld afkomstig van de visboer of een goed restaurant. De vacuümverpakte zalm uit de supermarkt kun je beter eerst goed verhitten alvorens deze te eten.

Q-koorts wordt veroorzaakt door een bacterie. Meer dan de helft van de mensen met Q-koorts heeft nagenoeg geen klachten. Mensen die wel klachten hebben, krijgen meestal (aanhoudende) koorts en heftige hoofdpijn. Andere klachten kunnen zijn: hoesten, spierpijn, gewrichtspijn, koude rillingen, nachtelijk zweten, malaise en vermoeidheid. Mensen kunnen besmet worden door schapen en geiten die de bacterie bij zich hebben, vooral in de periode dat deze dieren jongen krijgen.

Het doormaken van Q-koorts tijdens de zwangerschap geeft een verhoogd risico op een miskraam of doodgeboorte, maar waarschijnlijk alleen als men ook klachten heeft van Q-koorts. U loopt vooral risico in de lammerperiode (februari – mei), als lammeren (geit of schaap) geboren worden en als u direct contact hebt met de dieren. Vermijd direct contact met schapen en geiten tijdens de zwangerschap. Contact met dieren brengt daarom een klein risico met zich mee. Let daarom op de hygiëne en was na contact met dieren de handen. Meer informatie kun je lezen op de site van het RIVM.

Vitamine A kan niet worden gemist, maar teveel vitamine A kan schadelijk zijn voor het ongeboren kind. In orgaanvlees zit veel vitamine A. Wil je orgaanvlees of producten die van orgaanvlees gemaakt zijn eten tijdens de zwangerschap ( leverworst, leverpastei etc. ), doe dat dan niet dagelijks en niet als hoofdmaaltijd. In zwangerschapsvitaminen zit een aangepaste hoeveelheid vitamine A.

Drink minimaal 1 ½ tot 2 liter vocht per dag.

We weten nog niet alles over zwangerschap en roken, maar een ding is zeker: wanneer je rookt, krijgt de placenta (moederkoek) minder bloed toegevoerd. Je ongeboren kind krijgt minder zuurstof en dat vertraagt de groei. Bij de geboorte weegt zo’n baby al gauw gemiddeld 200 gram minder: hoe meer de moeder rookt, hoe lager het geboortegewicht waardoor de sterftekans groter wordt. Soms ontstaan er bloedingen in de placenta. Niet alleen de groei, ook de verstandelijke ontwikkeling van een kind kan door roken worden beïnvloed. Ook na de geboorte is het onverstandig te roken waar de baby bij is. Dit verhoogt namelijk de kans op wiegendood. Het enige dat er dus op zit als je je verantwoordelijkheid voor je kindje serieus neemt, is stoppen met roken. Dat is geen gemakkelijke opgave. Maar als uw partner ook met roken ophoudt, wordt het misschien wat minder moeilijk. Lees meer op de volgende websites:

• rookvrij zwanger
• wat moet je weten over roken tijdens de zwangerschap
• film over stoppen met roken

Gebruik van alcohol tijdens de zwangerschap kan schadelijk zijn voor het ongeboren kind. Een erg gevoelige periode ligt in de eerste twee maanden van de zwangerschap. Maar ook daarna kan het kind schade ondervinden van de drinkgewoonte van zijn moeder. Uit onderzoek blijkt, dat hoe meer alcoholische consumpties je drinkt per dag, hoe ernstiger de effecten zijn. Uit deze onderzoeken komt niet naar voren, wat het precieze effect is van sporadisch alcoholgebruik in de zwangerschap. De gezondheidsraad adviseert daarom aan vrouwen, die zwanger willen worden, zwanger zijn, of borstvoeding geven, geen alcoholhoudende dranken te drinken. Meer informatie over alcoholgebruik tijdens de zwangerschap vinden in deze folder.

Van veel drugs is nog niet helemaal bekend welke schade het gebruik bij bevruchting, zwangerschap en/of borstvoeding toebrengt aan het (ongeboren) kind. Om eventuele schade zoveel mogelijk uit te sluiten, wordt aangeraden helemaal geen drugs te gebruiken als je zwanger wilt worden, zwanger bent of borstvoeding geeft. Wees er wel altijd open en eerlijk over, zodat wij kunnen beoordelen of extra zorg in de zwangerschap nodig is.

Voor specifieke informatie over Drugs in de zwangerschap verwijzen we je naar het Trimbos.

Sommige medicijnen hebben namelijk al vroeg in de zwangerschap invloed op de ontwikkeling van de baby dus wees er tijdens de zwangerschap zorgvuldig mee. Vertel ons welke medicijnen je gebruikt. Het is ook nuttig om de huisarts, apotheek, specialist en tandarts te zeggen dat je zwanger bent. Een verdoving voor een behandeling door de tandarts is geen probleem.

Bij pijnklachten kun je paracetamol gebruiken. In de bijsluiter staat altijd hoeveel je mag gebruiken. je kunt ook op andere manieren pijn verminderen, bijvoorbeeld rust nemen/slapen/vroeg naar bed. Overleg bij regelmatig gebruik van paracetamol met je verloskundige en/of huisarts.

Ben je zwanger en gebruik je antidepressiva, dan kun je hier niet zomaar mee stoppen. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor jou en de baby. Overleg met je behandelend arts wat voor jou de beste beslissing is.

Voor meer informatie over het gebruik van medicijnen tijden de zwangerschap verwijzen we je naar zwanger.nu

Het is tijdens de zwangerschap heel belangrijk om in beweging te blijven, dus sporten is prima! Belangrijk bij sporten is om je tempo aan te passen en te trainen met een lagere hartslag. Zwemmen, fietsen en fitness zijn sporten die je heel goed tot het einde van de zwangerschap kunt beoefenen. Sporten, zoals hockey waarbij je een risico loopt om iets tegen je buik aan te krijgen, of sporten waarbij je gemakkelijk met andere mensen botst of kunt vallen zoals skiën en paardrijden, zijn minder verstandig. Indien je na 18 weken een stomp in je buik krijgt kan dit gevaar opleveren voor je baby, daar de placenta hierdoor deels los kan laten. We raden je dan ook aan om deze sporten na 18 weken niet meer te beoefenen. Voor alle andere sporten geldt: doe wat je altijd deed en luister naar je lichaam. Wanneer sporten klachten geeft is het belangrijk om te minderen of soms te stoppen. Zorg dat je voldoende vocht binnen krijgt.

Je komt dagelijks regelmatig in aanraking met chemische stoffen. Deze stoffen kunnen hormoonverstorend zijn. Als je zwanger bent, is het belangrijk om bewust om te gaan met chemische stoffen. Je baby is gevoelig voor deze invloeden van buitenaf. Niet alle chemische stoffen zijn schadelijk. Dit hangt af van de soort stof en de hoeveelheid waaraan je wordt blootgesteld.

Tips om schadelijke stoffen zoveel mogelijk te vermijden:

• ventileer je huis regelmatig
• lees etiketten op schoonmaakproducten en “doe het zelf” producten zorgvuldig
• vermijdt zoveel mogelijk contact met: nagelak remover, verf op terpentinebasis, pas gelegde vloerbedekking, ongedierte bestrijdingsmiddelen, chemicaliën

Ook in je beroep kun je maken krijgen met stoffen die een nadelige invloed kunnen hebben op een kinderwens, zwangerschap of borstvoeding. Meer informatie hierover is te vinden op deze website.

Vermijd sauna en zonnebank in de eerste drie maanden. Het is onbekend of deze hoge temperaturen schadelijke effecten veroorzaken. Ga je na 12 weken zonnen of in een sauna, drink voldoende, smeer je goed in met een zonnecrème en zorg regelmatig voor afkoeling.

Een grote hoeveelheid cafeïne (meer dan 4 koppen koffie per dag) kan schadelijk zijn voor het kindje. Drink daarom niet teveel koffie of drink cafeïnevrije koffie. Cafeïne zit overigens ook in cola, thee en energydranken als ‘Red Bull’.

Voor werk geldt in de zwangerschap hetzelfde advies als voor veel andere activiteiten: Luister naar je lichaam en ga niet over je grenzen heen. Als je je werk niet kunt uitvoeren zoals voor de zwangerschap, bespreek dit dan met je werkgever en evt. de bedrijfsarts/arbodienst. Kijk voor meer informatie over wet en regelgeving op de website van de rijksoverheid.

Reizen tijdens de zwangerschap hoeft geen probleem te zijn maar het is wel heel erg belangrijk om je goed voor te bereiden. Tijdens de zwangerschap is je weerstand verlaagd en dus ben je extra vatbaar voor infectieziekten. Tropische infectie ziekten kunnen vooral in de eerste drie maanden een groot risico’s vormen. Soms is het dus verstandiger om je reisplannen aan te passen of uit te stellen. Wanneer het echt nodig is, is het wel mogelijk om je te laten vaccineren als je zwanger bent maar liever niet. Daarnaast spelen de omstandigheden van de reis en de beschikbare medische voorzieningen in het land van bestemming een belangrijke rol. Reizen naar afgelegen gebieden of gebieden met slechte gezondheidszorg is niet dus verstandig als je zwanger bent. De mogelijkheid om medische zorg te krijgen bij ziekte of complicaties is dan beperkt. Kijk dus voordat je een reis plant of je vakantie bestemming een risico kan betekenen tijdens de zwangerschap.

Meer informatie reizen en zwangerschap kun je vinden op de website van de GGD.